مولفه های اصلی تکنولوژی:

۱) ابزار لازم برای تولید: تبدیل داده ها به ستانده ها بوسیله تجهیزات فیزیکی در فرایند تولید

۲) مهارت و تجربیات لازم برای تولید: تواناییهای انسانی تبدیل داده ها به ستانده ها در فرایند تولید

۳) اطلاعات لازم برای تولید: اسناد و مدارک، طراحی، اعداد، مشخصه ها، منحنی ها و ...

۴) مدیریت لازم بری تولید: ساختار، سازمان و چارچوب مورد نیاز برای تبدیل داده ها به ستانده ها

اسلاید شماره ۱۹ مطالعه شود: فناوری عنصر موثر در تبدیل منابع

طبقه بندی تکنولوژی بر اساس کاربرد: تکنولوژی ماشین، تکنولوژی محصول، تکنولوژی فرایند

طبقه بندی تکنولوژی بر اساس میزان پیچیدگی: تکنولوژی پیشرفته، متوسط و پائین (سنتی)

طبقه بندی تکنولوژی بر اساس مشارکت در جایگاه رقابتی: پیشگام، کلیدی و پایه (توانمندساز)

اسلاید ۲۴ و ۲۵ مطالعه شود: تحلیل نوع تکنولوژی از نظر استراتژیک

طبقه بندی تکنولوژی بر اساس توانائیها:

۱) تکنولوژی کاربرد و بهره برداری و ۲) تکنولوژی تعمیرات و نگهداری (تکنولوژی (توانمندی) بهره برداری)

۳) تکنولوژی مونتاژ و ۴) تکنولوژی کپی سازی و انطباق (تکنولوژی (توانمندی) ایجاد تغییرات جزئی)

۵) تکنولوژی طراحی و ساخت و ۶) توان خلق تکنولوژی جدید (تکنولوژی (توانمندی) ایجاد تغییرات کلی)

۶) توان خلق تکنولوژی جدید و ۷) تحقیقات پایه  (تکنولوژی (توانمندی) خلق دانش)

طبقه بندی تکنولوژی بر اساس طول عمر:

۱) دوره عرضه یا معرفی تکنولوژی نوپا     ۲) دوره انتشار یا رشد تکنولوژی در حال رشد

۳) دوره بلوغ یا اشباع تکنولوژی بالغ       ۴) دوره افول یا منسوخ شدن تکنولوژی منسوخ

اسلاید ۲۸ و ۲۹ مطالعه شود: منحنی S شکل پیشرفت یا طول عمر تکنولوژی

مراحل منحنی طول عمر تکنولوژی:

۱) نوزادی: رشد آهسته عملکرد، سرمایه گذاری بالا، مشکلات قابل توجه در محصول، بدست اوردن یک یا چند بازار ویژه در انتهای این دوره

۲) دوره رشد: برطرف شدن مشکلات اولیه و رشد سریعتر بسوی بازارهای حجیم تر، سرمایه گذاریهای زیاد در جهت بهبود تدریجی و کاهش هزینه ها، رقابت و حساسیت قیمت بدلیل ورود به بازار انبوه

۳) دوره بلوغ: آخرین حد عملکرد پارامتر تکنولوژی، مشکل بودن بهبودهای تدریجی، زمان و سرمایه قابل توجه برای بهبودهای کوچک

۴) دوره افول: ؟

بررسی اهمیت تکنولوژی از بعد کسب و کار: ۳ مسئله اساسی کسب و کار ...

چرا؟ اهداف و استراتژیها ... برای چه کسی؟ مشتری ... چگونه؟ فرایندها، محصول یا خدمت

• تکنولوژی نه تنها در فعالیتهای اصلی، بلکه در فعالیتهای پشتیبانی بنگاه نیز اثر میگذارد
• بنگاه یعنی مجموعه ای از تکنولوژیها
• تکنولوژی بنگاه را قادر میسازد از طریق ایجاد تاثیر و بهره وری به اهداف و استراتژیهای خود برسد

مفهوم تکنولوژی از نگاه پورتر: مجموعه ای از دانش، مهارتها و تجهیزات که سطح توانمندی سازمان را برای انجام فعالیتها و فرایندها و توسعه محصولات و خدمات افزایش می دهد.

اسلاید ۳۸ مطالعه شود: زنجیره ارزش پورتر

مفهوم توسعه تکنولوژی: فعالیتهای ناظر بر ارتقا فناوری، ممکن است منجر به خلق یا بهبود فناوری شود. توسعه فناوری نهایتا منجر به توسعه منابع انسانی، بهبود فرایندها و افزایش بهره وری میشود.

• توسعه تکنولوژی به کشش تقاضا (سیستم انگیزشی جامعه) بستگی دارد
• توسعه تکنولوژی به فشار عرضه (توانمندیهای تکنولوژیک و نهادهای مرتبط با آن) بستگی دارد

اسلاید ۴۳ و ۴۴ مطالعه شود: عوامل موثر بر توسعه تکنولوژی

بررسی سیاستهای عرضه در حوزه تکنولوژی: (دولت / پشتیبانی از ایجاد تکنولوژی)

• سیاستهای دولت در تحقیقات پایه
• سیاستهای دولت در پشتیبانی ار ایجاد تکنولوژیهای جدید در صنعت
• تکمیل R&D خصوصی
• تشویق همکاریهای بین شرکتی
• هدف قرار دادن تکنولوژی خاص
• تخفیف های مالیاتی و یارانه برای R&D
• تقویت حقوق مالکیت فکری

بررسی سیاستهای تقاضا در حوزه تکنولوژی: (انگیزشی)

• یارانه های مالی برای بکارگیری تکنولوژی ایجاد شده
• ارائه اطلاعات
• انتقال تکنولوژی از منابع خارج با حکم دولت
• استانداردهای فنی
• خریدهای دولت
• تشویق SME ها

دو دیدگاه در برنامه ریزی تکنولوژی:

• دیدگاه اول: توسعه فناوری حاصل توسعه اقتصادی است. رشد بر اساس عملکرد فاکتورهای بازاراست.
• دیدگاه دوم: توسعه فناوری در رابطه مستقیم با توسعه و جزیی تفکیک ناپذیر از آن است. میتوات توسعه فناوری را یک سیستم فرعی از توسعه اقتصادی / اجتماعی در نظر گرفت.

اسلاید شماره ۴۹ مطالعه شود: مدلهای رشد تکنولوژی

مفهوم صنعتی شدن با تاخیر: فناوری وارداتی، نوآوری در محصول رخ نمی دهد، بهبود تدریجی تقلیدی روی فرایند تولید.

مفهوم بومی شدن فناوری: زمانی که فناوری مراحل واردات را طی می کند و تسلط روی آن بدست می آید، کشوری که فناوری را وارد کرده میتواند ادعای بومی شدنش را بکند.

• بومی نمودن فناوری وارداتی بدون کسب مهارتها، توانائیهای انسانی، دانش فنی، مهارتهای مدیریتی و برقراری نهادها و سازماندهی نظام آموزشی و پژوهشی میسر نمی باشد.
• انتقال فناوری تا زمانی که بومی نشده، اثر قابل توجهی بر توسعه فناوری داخلی ندارد.
• بومی شدن فناوری به معنی دسترسی به دانش فنی و بکارگیری آن در تولید ماشین آلات و قطعات نیمه ساخته است. بومی شدن > قابلیت ساخت داخلی ماشین آلات و شکل دادن به شبکه تامین کنندگان داخلی
• با بومی شدن یک فناوری اشاعه درون  صنعتی آن تسریع میشود > سرریز برون صنعتی
• بومی شدن > افزایش صادرات > صادرات آن فناوری به دیگر کشورهای در حال توسعه
• بومی شدن > توان بکارگیری فناوری برای تولیدات مشابه > افزایش تنوع محصولات تولید شده

• یادگیری تکنولوژیک عموما از تکنولوژیهای بالغ و جاافتاده شروع میشود (کشور در حال توسعه)
• یادگیری تکنولوژیک در کشورهای صنعتی با تاخیر: مهندسی > توسعه > تحقیق یا E & D & R
• یادگیری تکنولوژیک در کشورهای صاحب فناوری: تحقیق > توسعه > مهندسی   یا R & D & E
• میزان یادگیری تکنولوژیک به ۳ توانایی ۱) سرمایه گذاری ۲) تولید و ۳) سازو کارهای یادگیری وابسته است.

 اسلاید شماره ۵۵ مطالعه شود: ارتباط بین بومی شدن فناوری و توسعه صنعتی

• انتقال فناوری تنها زمانی موثر خواهد بود که در چارچوب فرایند و برنامه ای به تولید فناوری مستقل، منتهی شود.

ضرورت مدیریت تکنولوژی: تغییر سریع دنیا، سرعت گرفتن تحولات فناوری، تغییر در قلمرو (حجم تولید)، تغییر در رقابت، شکل گیری بلوکهای تجاری

مفهوم مدیریت تکنولوژی: فناوری عامل اصلی تولید ثروت است و ثرئت چیزی بیش از دارایی مالی است.

مفهوم مدیریت تکنولوژی در سطح ملی: حوزه ای از دانش که با اعمال سیاستهای مناسب، توسعه فناوری را مورد بحث قرار میدهد و تاثیر مستقیم بر جامعه، سازمان و طبیعت دارد.

اسلاید ۶۶ و ۶۷ مطالعه شود: ماهیت میان رشته ای مدیریت تکنولوژی و دانشهای مورد نیاز برای آن

کارکردهای مدیریت تکنولوژی:(برنامه ریزی، نوآوری و مدیریت استراتژیک)

۱) دیدگاه برنامه ریزی: از طریق برقراری پیوند میان رشته های مختلف، توانمندیهای تکنولوژیک را برنامه ریزی، پیاده سازی و توسعه میدهد تا در این راستا اهداف استنراتژیک و عملیاتی سازمان محقق شود.

۲) دیدگاه نوآوری: هدایت چگونگی بهبود بهنگام محصولات و یا خلق توانمندیهای جدید در سازمان، تشویق ابتکارات و مدیریت بر نوآوریهای موفق

۳) دیدگاه مدیریت استراتژیک: مدیریت چگونگی یکپارچه سازی استراتژی تکنولوژی با استراتژی کسب و کار در یک سازمان. ایجاد هماهنگی میان وظایف تحقیقات، تولید و ارائه خدمات از یکسو و فعالیتهای مالی، بازاریابی و منابع انسانی از سویی دیگر.

مکاتب مدیریت تکنولوژی: (۴ مکتب)

مکاتب / مشخصه ها	محیط بیرونی کسب و کار	محدوده (اهداف)	موضوعات و مسائل اساسی	عناصر (ابزارها و نگرشها)
مدیریت تحقیق و توسعه	پایدار، ساده و در حال گسترش	مدیریت منابع R&D	افراد، ایده ها، منابع مالی و فرهنگ	پیش بینی تکنولوژی (تحلیل روند)، بودجه ریزی
مدیریت  نوآوری	در حال تغییر ولی قابل پیش بینی	مدیریت نوآوری در سرتاسر سازمان	ایده پردازی، ابتکار و بهره برداری از تکنولوژی	پیش بینی تکنولوژی (دلفی)، مدیریت پروژه های نوآوری
برنامه ریزی تکنولوژی	در حال تغییر و غیر پیوسته	مدیریت تکنولوژی در سرتاسر سازمان	تحلیل و برنامه ریزی فرآیند پیچیده توسعه تکنولوژی	پیش بینی تکنولوژی (تحلیل سناریو)، تحلیل و برنامه ریزی تکنولوژی
مدیریت استراتژیک تکنولوژی	در حال تغییر، غیر قابل پیش بینی، غیر پیوسته و دارای ابعاد جدید	مدیریت و یکپارچه سازی تکنولوژی با دیگر ابعاد سازمان	سر و کار داشتن با همه ابعاد تحولات و توسعه تکنولوژی	مدیریت استراتژیک تکنولوژی، نگرش سازمانی تکنولوژیک به مدیریت تکنولوژی، مدیریت تکنولوژی یکپارچه

 اسلاید ۷۴ و ۷۵ مطالعه شود: وظایف مدیران در ارتباط با توسعه تکنولوژی

مفهوم نظام مدیریت تکنولوژی: مجموعه ای از فرآیندهای سازمانی است که در هماهنگی کامل با دیگر با دیگر فرایندها، بخشها، اهداف و استراتژیهای سازمان قرار داشته و بطور نظام مند و خودکار، سطح بهره مندی موثر بنگاه از تکنولوژیها را بمنظور دستیابی به اهداف، ارتقا میدهد.

• مجموعه ای از فرایندهای سازمانی است.
• تکنولوژی محور است و با هدف استفاده بهتر از تکنولوژی در نیل به اهداف بنگاه طراحی میشود.
• لزوما بدنبال کسب تکنولوژیهای پیشرفته تر نیست بلکه مورد قبلی مهم تر است.

اسلاید ۷۸ و ۷۹ مطالعه شود: ویژگیها و فرایندهای اصلی نظام مدیریت تکنولوژی

رویکرد فرایندی مدیریت تکنولوژی: شناسایی > انتخاب > اکتساب > بهره برداری > حفاظت (نمودار با در نظر گرفتن حوزه استراتژی، اسلاید ۸۱) با نگاه سیستماتیک، در ورودی فرایند، نیازها تبیین میشوند، مدیریت فرایند مجموعه فعالیتها را تشکیل میدهد و خروجی بصورت بهره برداری از نتایج، متبلور میگردد.

استراتژی تکنولوژی: تعیین اولویتهای سرمایه گذاری در زمینه توسعه تکنولوژی با توجه به استراتژی کلان سازمان. ماهیت تصمیم گیری در خصوص اولویتهای توسعه تکنولوژی.

• اولویت کدام تکنولوژیها برای ما بالاتر است؟
• چگونه این تکنولوژیهای اولویت دار را اکتساب کنیم؟
• چگونه ریسک و مخاطرات مربوطه را مدیریت و کنترل کنیم؟

انواع استراتژیهای توسعه تکنولوژی:

۱) انتقال مجموعه کاملی از فناوریهای موجود ۲) تولید همه فناوریها در داخل ۳) انتقال برخی و تولید برخی دیگر

اسلاید ۸۷ و ۸۸ مطالعه شود: فرایند تدوین استراتژی توسعه تکنولوژی

بررسی ۴ ناحیه ماتریس توانمندی / جدابیت در تدوین استراتژی توسعه تکنولوژی:

ناحیه ۱) (چپ / پایین): تکنولوژیهای کم اهمیت / توانایی کم، این تکنولوژیها باید به شرکتهای موفق در این زمینه واگذار شوند.

ناحیه ۲) (راست / پایین): تکنولوژیهای مهم / توانایی کم، استفاده از خدمات شرکتهای موفق یا ارتقاء توانایی موجود در این زمینه از طرق مختلف.

ناحیه ۳) (راست / بالا): تکنولوژیهای مهم / توانایی زیاد، سرمایه گذاری و برنامه ریزی با توجه به چرخه عمر تکنولوژی

ناحیه ۴) (چپ / بالا): تکنولوژیهای کم اهمیت / توانایی بالا، این تکنولوژیها باید به شرکتهای موفق در این زمینه واگذار شوند تا در چرخه تامین سازمان قرار گیرند.

بررسی فرایندی مراحل:

۱) شناسایی تکنولوژی: مجموعه فعالیتهایی که نیازهای تکنولوژی سازمان را شناسایی کرده و تکنولوژی حال و آینده که این نیازها را تامین میکند را تامین می نماید. شناخت تکنولوژیهایی جدیدی که ممکن است تاثیر قابل توجهی بر فعالیتها، نیازهای امروز و آتی سازمان داشته باشد.

اسلاید ۹۱ و ۹۲ مطالعه شود: فرایند شناساییی تکنولوژی و شناسایی تکنولوژی در زنجیره ارزش

۲) ارزیابی تکنولوژی: ۳ منظر ارزیابی تکنولوژی:

• پیش بینی و آینده نگاری تکنولوژی: پیش بینی، پایش مستمر تحولات تکنولوژیکی که منجر به شناسایی کاربردهای مورد انتظار آینده تکنولوژی است. آینده نگاری، ابزاری نظام مند برای ارزیابی آن دسته از توسعه های تکنولوژیکی و علمی است که میتواند اثرات زیادی بر رقابت پذیری صنعتی، خلق ثروت و کیفیت زندگی بگذارند. (چشم اندازهای ممکن / آینده سازی)
• ارزیابی تکنولوژی (جذابیت): کسب آگاهی از یک تکنولوژی، تاثیرات ناشی از توسعه یا بکارگیری آن. شناسایی و ارزیابی فرصتها و ریسکها و تهدیدهای تکنولوژیک.
• ارزیابی توانمندی تکنولوژی (ممیزی تکنولوژی): شناسایی نقاط قوت و ضعف درجهت تعیین سطح توانمندی و تعیین شکاف تکنولوژیک.

 اسلاید شماره ۹۹ مطالعه شود: مقایسه ارزیابی، پیش بینی و اینده نگاری تکنولوژی

۳) انتخاب تکنولوژی: ارزیابی نقاط قوت و ضعف و توانمندیها  (ممیزی تکنولوژی) + ارزیابی فرضتها و تهدیدها (پیش بینی، آینده نگاری و ارزیابی تکنولوژی) معیارهای مناسبی برای انتخاب تکنولوژی هستند. مطالعه اسلاید ۱۰۳ / فرایند انتخاب تکنولوژی

حرکت از رویکرد انفعالی به رویکرد فعال در انتخاب تکنولوژی طی ۵ مرحله:

• در شرایط انفعالی تکنولوژی بصورت اظطراری و بر اساس رفع مشکل کنونی انتخاب میشود
• در مرحله بعد که عملکرد انفعالی کم رنگ تر است انتخاب پروژه، مبنای سرمایه گذاری دارد
• در حالت میانه، انتخاب تکنولوژی بر اساس پروژه های آینده محصولی و فرایندی سازمان است
• در ردویکر کمی فعالتر از میانه  با نگاه به وضع کنونی و آینده تکنولوژی، سبد تکنولوژی سازمان تعیین میشود.
• در رویکرد فعال ارزیابی و پیش بینی تکنولوژی با نگاه به آینده انجام میشود

۴) اکتساب تکنولوژی: فرایند بعد از انتخاب و قبل از استفاده تکنولوژی شامل ۲ روش:

• تحقیق و توسعه و نوآوری درونزا
• انتقال و همکاری تکنولوژیک

مطالعه اسلاید ۱۰۸ / فرایند اکتساب تکنولوژی

حرکت از رویکرد درونی به رویکرد بیرونی در اکتساب تکنولوژی طی ۵ مرحله:

• در رویکرد کاملا درونی، هدف توسعه درونی و انجام تحقیق وتوسعه در سازمان است
• در رویکرد مابین درونی و میانه سیاست انتقال درونی است. انتقال از دیگر واحدهای سازمان و بهره برداری از دانش موجود
• در رویکرد میانه، توسعه از طریق همکاری صورت می گیرد. سرمایه گذاریهای مشترک و همکاریهای تحقیقاتی
• در رویکرد میانه به سمت بیرونی شدن، انتقال از بیرون مناسب است، مانند روش لیسانس
• در ردویکرد بیرونی، خرید بطور کامل از بیرون انجام میشود. روشهای اخذ و خرید

روشهای اکتساب و همکاری تکنولوژیک: ۱) تملک (خرید) ۲) ادغام ۳) لیسانس ۴) سهام اقلیت ۵) سرمایه گذاری مشترک ۶) تحقیق و توسعه مشترک ۷) همکاری استراتژیک ۸) کنسرسیوم و ۹) شبکه سازی

۵) حفاظت از تکنولوژی: شناسایی و حفاظت از مزیتهای تجاری سازمان که در تکنولوژی نهفته هستند. حفاظت از دانش پایه و جلوگیری از انتقال ناخواسته تکنولوژی به بیرون سازمان.

حرکت از رویکرد تدافعی به رویکرد فعالانه در حفاظت از  تکنولوژی طی ۴ مرحله:

• رویکرد تدافعی با ثبت اختراع
• رویکرد تدافعی / فعالانه با جلوگیری از نشت اطلاعات به بیرون سازمان
• رویکرد فعالانه / تدافعی با سیاست پیش دستانه بوسیله ایجاد فاصله زیاد با رقیب
• رویکرد فعالانه با مدیریت و حفظ توانمندیها و نیروهای کلیدی در سازمان

۶) بهره برداری از تکنولوژی: استفاده اثربخش از توانمندیهای تکنولوژیک سازمان. توجه به سرمایه های انسانی. مهمترین فعالیتهای بهره برداری شامل الف) مستند سازی تکنولوژی ب) بهره برداری موثر و بهینه از تکنولوژی و ج) بهبود توانمندیهای تکنولوژیک است.

حرکت از رویکرد درونی به رویکرد بیرونی در بهره برداری از  تکنولوژی طی ۴ مرحله: